مبانی، شیوه‌ها و موانع دعا از دیدگاه قرآن

دعا دری است از رحمت واسعة الهی که خداوند به روی بندگان گشوده. دری که او بگشاید کسی را یارای بستن آن نیست. دعا رابطة عاشقانه با خداست و این رابطه دوجانبه است، به نحوی که خدای تعالی هم آغازگر آن است و هم مشوق و تضمین‌کنندة اجابت آن. او خود به دعا، امر و تشویق کرده و اجابت آن را نیز بدون قید و شرط بر عهده گرفته ‌است. دعا کردن نوعی عبادت، و پرهیز از آن، تکبر و گردن‌کشی در برابر پروردگار عالم است. روح دعا، عبادت و نیایش، و شرط تحقق آن، اخلاص است. از دیگر شرایط مهم تحقق دعا، احساس نیاز و ذلت در پیشگاه بی‌نیاز است و از زمینه‌های مهم استجابت دعا، استغفار، برشمردن نعمت‌ها، شکرگزاری، توکل و واگذاری نتیجه به خود اوست. از عوامل مؤثر در اجابت دعا، پافشاری در دعا، انتظار اجابت و دعا کردن در هر حالی، چه در گرفتاری و چه درآسایش، است. دعا، خط اتصال میان خداوند و انسان است. دعا باطن انسان را پالایش می‌کند. وقتی دعا می‌کنیم، یعنی انتخاب شده‌ایم، پس جواب هم دریافت می‌کنیم؛ ضمن آنکه وقتی انسان به سختی می‌افتد خدا را می‌یابد.